افتتاح خط ۳ متروی مشهد؛ قرارگاه خاتم چگونه مسیر زیارت را زیرزمینی کرد؟

اهمیت این پروژه در چیست؟

در شرایطی که ترافیک شهری و افزایش جمعیت زائران سالانه مشهد را به یکی از پرترددترین شهرهای ایران تبدیل کرده، نیاز به یک سیستم حمل‌ونقل منسجم و کارآمد ضروری به نظر می‌رسد. خط 3 متروی مشهد با هدف اتصال هوشمندانه مراکز سفر، از جمله فرودگاه، پایانه مسافربری و راه‌آهن به حرم مطهر امام رضا(ع)، طراحی شده است. این خط به‌عنوان محور زیارتی–شهری، قلب معنویت ایران را با شریان‌های حیاتی شهر پیوند می‌دهد.

نگاهی به فاز اول خط 3؛ آنچه افتتاح شد

فاز نخست این خط به طول 6.5 کیلومتر از پایانه مسافربری مشهد تا میدان شهدا را پوشش می‌دهد. سه ایستگاه کلیدی آن عبارت‌اند از:

ایستگاه ترمینال: این ایستگاه به خطوط سفر برون‌شهری متصل می‌شود و به زائران امکان دسترسی آسان به سایر نقاط کشور را می‌دهد.

ایستگاه باب‌الجواد علیه‌السلام: نزدیک‌ترین ایستگاه به حرم مطهر امام رضا(ع) است که به زائران این امکان را می‌دهد تا به راحتی به زیارت بپردازند.

ایستگاه شهدا: این ایستگاه نقطه تلاقی با خطوط 2 و 4 مترو است و به‌عنوان یک مرکز اصلی در سیستم حمل‌ونقل مشهد عمل می‌کند.
این فاز نه‌تنها عملکرد ترافیکی و خدماتی دارد، بلکه عملاً ستون فقرات حمل‌ونقل زائران حرم رضوی خواهد بود.
 

نقش قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص)

قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) به‌عنوان تنها سازنده این خط، در حقیقت ستون فنی ساخت مترو در کشور است. با تجربه اجرای بیش از 250 کیلومتر خطوط مترویی در کلان‌شهرهای ایران، خطوط 2، 3 و 4 مشهد از جمله پروژه‌هایی هستند که توسط این قرارگاه اجرا یا تکمیل شده‌اند.

در خط 3، قرارگاه خاتم با انجام عملیات خاکبرداری، بتن‌ریزی، نصب ریل و تراورس‌ها، استاندارد جدیدی از سرعت، دقت و عظمت را به نمایش گذاشت. به‌عنوان مثال، در فاز نخست، بیش از 1122 هزار مترمکعب خاکبرداری و 345 هزار مترمکعب بتن‌ریزی انجام شده است.
 

ویژگی‌های خاص خط 3

اتصال زائر به شهر، شهر به حرم: اتصال مستقیم پایانه، راه‌آهن و فرودگاه به حرم مطهر، کاهش سفرهای سطحی و گره‌های ترافیکی در اطراف حرم، و کاهش آلایندگی و روان‌سازی ترددهای شهری از جمله ویژگی‌های این خط است.

ایستگاه شهدا: این ایستگاه عمیق‌ترین ایستگاه مترویی مشهد است که 45 متر زیر تراز آب‌های زیرزمینی قرار دارد. همچنین، این ایستگاه بزرگ‌ترین ایستگاه جزیره‌ای کشور با ساختار دوقلوی همتراز با خطوط 3 و 4 است و طراحی آن برگرفته از معماری شهدا و فرهنگ رضوی است.
ایستگاه باب‌الجواد(ع): این ایستگاه چهار طبقه و نزدیک‌ترین دسترسی مترویی به حرم مطهر را فراهم می‌آورد. طراحی معنوی و معماری آن به‌خوبی با فضای مذهبی پیرامون هماهنگ است.

فناوری ایرانی؛ از ریل تا سیگنال

در این پروژه، برای نخستین بار، بیش از 80 درصد تجهیزات استفاده‌شده داخلی بوده است. این تجهیزات شامل ریل ملی، سیستم جمع‌آوری خودکار کرایه، پله‌برقی‌های سخت‌کار و سیستم سیگنالینگ و برق قدرت می‌شود. همچنین، تمام نقشه‌ها، طراحی و تست تجهیزات توسط متخصصان ایرانی انجام شده است.
 

عملکرد جهادی؛ بهره‌برداری در 6 ماه

بخش روسازی مسیر (6 کیلومتر) توسط تیم‌های 3 شیفته قرارگاه در عرض 6 ماه کامل شد. در این مدت، 51000 مترمکعب بتن اسلب، 39000 متر مربع فرش PU، 1318 تن ریل و تجهیزات دیگر نصب گردید و رکورد بتن‌ریزی روزانه 300 متر اسلب به ثبت رسید.
 

خط 3؛ گام به گام تا یک کلان‌خط استراتژیک

طول کل خط 3 مترو مشهد 28.5 کیلومتر است و شامل 24 ایستگاه می‌باشد. این خط با سایر خطوط مترو در ایستگاه‌های شهدا (خط 2 و 4) و ایستگاه بسیج (خط 1) تقاطع دارد. همچنین، تکمیل نهایی این خط با ادامه حفاری و تکمیل تونل توسط TBMهای داخلی انجام خواهد شد.

در پایان لازم به ذکر است، پروژه خط 3 متروی مشهد نماد موفقیت سه‌گانه‌ای است که شامل مدیریت جهادی در سبک قرارگاه خاتم، تکیه بر ظرفیت مهندسی داخلی و تلفیق کارآمدی و معنویت در توسعه شهری است. این پروژه تنها یک اتصال شهری نیست؛ بلکه یک خط افقی است از تکنولوژی به فرهنگ، از مهندسی به زیارت، و از زمین به آسمان. با بهره‌برداری از این خط، مشهد یک گام به آسمان نزدیک‌تر شد و ریل ارادت بر مدار ایران قرار گرفت.